Hoop sterft niet, ondanks alles #veertigdagentijd

Onlangs luisterde ik in het Concertgebouw in Amsterdam naar een vredesconcert voor Oekraïne. Drie Oekraïens/Russische musici hadden het initiatief genomen voor dit benefietconcert. Vele bevriende musici, grootheden in hun eigen vakgebied, hadden gehoor gegeven aan deze oproep. Er werd muziek gespeeld van Oekraïense componisten, moedig zong de pianiste mee met haar volkslied en de zorgen die er waren voor familieleden die waren achtergebleven werden gedeeld. Een leerling van een Oekraïense componist had onlangs nog met hem gebeld. Hij stond een brug te verdedigen terwijl ontploffingen en gierende kogels op de achtergrond te horen waren.

Het orkest speelde onder leiding van de leerling een werk van deze componist. Een ander las een Whatsapp bericht voor van haar nichtje: ‘Weet je, ik heb geen emoties meer, geen enkele.  Geen angst, geen pijn, niets. Alleen hopeloosheid. Ik ben leeg, geen blijdschap. Ik probeer die te zoeken, maar kan die niet vinden. Ik kan niet naar jullie toe en hier is niets. De prijzen zijn kosmisch. Nu denk ik, hoe moet ik mijn kat voeden? Met de prijs van goud? Vandaag heb ik niets gegeten. Ik heb een brok in mijn keel. Ik droomde om oud te worden, maar dat wordt niks.’

Stuk voor stuk waren de composities emotioneel en indrukwekkend en vaak luisterden we met ingehouden adem. Maar ondanks de ellende sprak er hoop uit deze avond. Want muziek verbroedert, het stijgt boven landsgrenzen uit en doet ons elkaar verstaan. Als woorden tekort schieten is er altijd nog de muziek. Het verwoordt blijdschap, verdriet, verlangen, liefde, troost, boosheid, gemis en hoop.

En wat zij zong hoorde ik dat psalmen waren..

De volgende dag luisterde ik een kerkdienst terug. Een gemeentelid deelde een tv-fragment dat indruk op haar had gemaakt. Het deed bij mij de ogen die ik had gericht op de oorlog in Oekraïne, richten op die van de hoop en de vrijheid. Een hoop en vrijheid waar de Bijbel het over heeft. Het tv-fragment liet een vrouw zien die op de vlucht was voor de ellende in Oekraïne.

En wat zij zong, hoorde ik dat psalmen waren. Zij droeg psalm 27 uit haar hoofd voor: ‘De Heer is mijn licht, mijn behoud. Wie zou ik vrezen? Bij de Heer is mijn leven veilig, voor wie zou ik bang zijn?  (…) Hij laat mij schuilen onder zijn dak, op de dag van het kwaad (…) Wacht op de Heer, wees dapper en vastberaden, ja wacht op de Heer.’

Woorden van God die je ziel raken

Zoals muziek iets met je ziel doet dat niet te omschrijven valt, zo kunnen ook de woorden van God je ziel raken. Beide geven ze je de kracht en de hoop om door te gaan. Hoop is het laatste wat sterft. Hoop doet leven en geeft je de moed om te strijden tegen onrecht en om te blijven geloven in je dromen.

In deze veertigdagentijd wandelen we gestaag op richting de hoop van Pasen. Hoe dan ook, daar is iets gebeurt dat ons de moed geeft om te blijven geloven. In God, in vrede, in vrijheid. Want wie weet leert Pasen ons nu juist dat hoop níét sterft.

Maria Primachenko is een gevierde Oekraïense kunstenares. Dit werk van haar heet: ‘A Dove Has Spread Her Wings and Asks for Peace’. Volgens een krantenbericht op 28 februari 2022 zouden 25 van haar werken zijn verwoest bij een Russische aanval op het historische museum van Ivankiv, ongeveer 50 kilometer ten noordwesten van Kiev. Niet duidelijk is of dit werk ook getroffen is.