Hier ben ik: De kerk is relevant voor mensen in de ratrace van het leven

De eerste beelden: een jong stel loopt te joggen en al lopend nemen ze met elkaar de agenda voor de volgende week door: reizen, vergaderingen, wie haalt de kinderen op?, wie maakt het eten? Bestaat dit? Het lijkt wel een script. Maar nee hoor, het blijkt de realiteit van het leven van succesvolle dertigers in Bloemendaal.

Op zondagmiddag om half een – dan kun je uit de kerk meteen door naar de bios, dachten wij meteen – zaten wij in een bioscoop te kijken naar de documentaire ‘Hier ben ik’ van Sarah Vos en Sander Snoep. In de documentaire volgt de camera het leven van de Bloemendaalse dominee Ad van Nieuwpoort.

Succes kent een prijs

De documentaire is een lust voor het oog: mooie mannen en vrouwen, verzorgde kleding, mooie huizen, prachtige tuinen, uitermate verzorgde maaltijden, goede flessen wijn, grote auto’s, diepe gesprekken, een prachtig oud kerkje. Het aards paradijs zou je zeggen, maar toch niet helemaal, de idylle kent zijn prijs. In alle kleurschakeringen brengt de film de onrust, de ambitie en de gejaagdheid van de moderne mens in beeld. Er wordt alleen geregistreerd, uitleg is verder niet nodig.

Ad van Nieuwpoort zit in de documentaire veelvuldig achter zijn bureau te werken aan zijn preek.  Bijbels en Hebreeuwse teksten liggen voor hem open. Hij proeft de bijbelteksten op zijn tong, spreekt de zinnen van zijn preek uit en typt ze vervolgens. Het ambacht van predikant wordt zo mooi in beeld gebracht.  Die bijbelteksten zijn voor hem literatuur, als zodanig kunnen die oude verhalen een rol spelen in het leven van mensen.

Verliezen is geen optie

Ad Van Nieuwpoort lijkt qua verschijning en persoon moeiteloos in Bloemendaal thuis te horen. Verrassend  vond ik daarom dat hij zich geregeld als buitenstaander opstelt en zijn gemeenteleden steeds een spiegel voorhoudt uit de bijbel. Voor wie werk je je eigenlijk over de kop? Is er niet iets anders in het leven dan rijkdom vergaren of succesvol zijn?

Soms mislukt dat. Het joggende stel uit het begin van de film liep de marathon van New York. Twee kilometer voor het einde stortte de man volledig in, zijn vrouw dacht dat hij dood ging. De dominee houdt hen voor dat Jezus ook faalde en een voorliefde had voor mensen die niet zo succesvol waren. Dat verhaal komt niet over, verliezen is geen optie, later in de film tonen die twee trots de medailles die ze in de marathon van Rotterdam hebben gehaald.

Levensvragen kent ieder mens

‘Waarom nu Bloemendaal?’, vroeg ik me tijdens het kijken af. Zou je zo’n film ook kunnen draaien over christenen in de Schilderswijk in Den Haag? Dat zou minder mooie beelden opleveren en een ander verhaal over armoede, werkloosheid, schulden wellicht?  De struggle for survival. Dat alles is in Bloemendaal afwezig, maar het mooie is dat de mensen uit de gemeente van Ad van Nieuwpoort verder net gewone mensen zijn. Hun zingevingsvragen zijn de onze. Een vrouw kan bijvoorbeeld een echtscheiding niet accepteren omdat zij haar status daarmee heeft verloren. Een succesvolle zakenman worstelt met zijn emotieloze, afwezige vader. Een boeiende, pittige documentaire waarin de diepte niet wordt geschuwd.

Maar soms is hij ook gewoon leuk. De beste grap in de documentaire komt van Ranfar Kouwijzer, directeur van de diaconale instelling Stem in de Stad in Haarlem. Op een benefietgala mag hij een cheque van elfduizend euro in ontvangst nemen. Tijdens zijn dankwoord vraagt hij de aanwezigen om eens in Haarlem naar het werk van Stem in de stad te komen kijken. ‘Onze cliënten zijn echt niet zo veel anders dan u, ze houden ook van gezelligheid en van lekker eten. Het enige verschil met u is misschien dat zij hun aperitief al op straat hebben gedronken’.