Salgado fotografeert liefdesbrief aan onze planeet

Genoeg is genoeg. De beroemde Braziliaanse fotograaf Sebastião Salgado (1944) fotografeerde over de hele wereld oorlogen, hongersnoden en natuurrampen. Alles in zwart-wit, dat is zijn handelsmerk. In zijn project Workers (1993) brengt hij arbeiders over de hele wereld in beeld. In Migrations (2000) schetst hij een indrukwekkend eerbetoon aan de massamigratie door onder meer hongersnood en natuurrampen. Maar nu was hij helemaal klaar met alle ellende die hij had gezien en aan het begin van de eeuw trok hij zich terug op de boerderij van zijn voorouders in Brazilië. Daar zette hij zich met zijn vrouw Lélia Wanick in voor de herbebossing van het land van zijn voorouders.

Genesis

Daar ook ontstond het idee voor het epische fotoproject Genesis, een ode aan mens en natuur. Tussen 2004 en 2011 bezocht hij meer dan dertig landen en verre bestemmingen. Hij reisde naar de uithoeken van de wereld zoals Antarctica, Afrika, Patagonië, Chili, Madagaskar, Nieuw-Guinea en de Falklandeilanden, plekken waar mens en dier nog altijd in evenwicht met elkaar en de natuur leven. Hij documenteerde oceanen, gletsjers, woestijnlandschappen, tropische regenwouden, bijzondere dieren en inheemse stammen die volgens voorouderlijke tradities leven.

Spectaculaire foto’s zijn het geworden, ik kan niet anders zeggen. Ze hangen alle tweehonderd in het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam op de Kop van Zuid. Tot 17 september is de tentoonstelling te bezoeken. Daar moet je echt nog heen!

Schoonheid van de natuur

Salgado reisde te voet, in kleine vliegtuigjes, in zeeschepen, kano’s en zelfs per luchtballon. Daardoor kon hij heel dicht bij kuddes dieren en bijvoorbeeld ook midden tussen een groep zeeleeuwen terecht komen zonder ze te verstoren. Veel foto’s van landschappen zijn van grote hoogte genomen, onwerkelijk mooi, vaak bijna abstracte kunst.

Kritiek op de tentoonstelling is dat de foto’s een wereld laten zien die niet meer bestaat, bijna een sprookje, ver weggedrukt naar de randen van de wereld. Salgado weerspreekt die kritiek door te zeggen dat ‘46 procent van onze planeet nog steeds is als in de tijd van Genesis. We moeten beschermen wat er bestaat. Dit project is bedoeld om de schoonheid van onze planeet te laten zien, de schade die wij mensen hebben aangericht te herstellen en de aarde te beschermen voor de toekomst.’ In het Engels klinkt dat nog veel mooier: ‘a celebration of what is left and what once was and perhaps what could be’.  De boodschap komt over, wat mij betreft. Eigenlijk beter nog dan door documentaires als bijvoorbeeld  ‘An Inconvenient Truth’ van Al Gore.

Foto boven: Bovenloop van de Xingu. Deelstaat Mato Grosso, Brazilië. 2005. Copyright Sebastião SALGADO / Amazonas images
Foto onder: IJsberg tussen Pauleteilanden en de Zuidelijke Shetlandeilanden in de Weddellzee. Antarctisch schiereiland. 2005. Copyright Sebastião SALGADO / Amazonas images