Poëzie als verstilling #40dagen

De vastentijd nodigt uit om verdieping en verstilling te zoeken. De laatste AdRem bevat mooie suggesties. Ik voeg graag nog eentje toe, en dat is poëzie. In het najaar 2023 zijn twee dichtbundels van Lloyd Haft verschenen die deze veertigdagentijd naast mijn bureau liggen: ‘Intocht’ en ‘Beluisteringen’. ‘Intocht’ is gebaseerd op ervaringen in de russisch orthodoxe liturgie. De gedichten in ‘Beluisteringen’ zijn de vruchten van het luisteren naar het Nieuwe Testament.

Voor wie liturgie en eredienst dagelijks werk is – zoals voor mij – is de naam Lloyd Haft niet onbekend. Van zijn hand zijn wat langer geleden prachtige gedichten bij de psalmen verschenen; ze zijn een mooie bron voor verdieping van de bijbelse leeservaring. Voor de remonstrantse bundel ‘Vele talen, in alles de liefde’ (2022) voerde ik met Lloyd een tweegesprek over meertaligheid. Het gesprek voerde ons naar de innerlijke ruimte in de mens waarin taal resoneert.

Religieuze poëzie

En nu zijn er dan twee dichtbundels met religieuze poëzie. Haft heeft een directe stijl. De leeservaring brengt me bijvoorbeeld dicht bij Jezus. Bij Haft is hij ‘de verlangde;’ of ‘die wij worden’ (met de Christusmystiek van Paulus). Net als in de psalmen – bijna elke psalm kent een ‘ik’-  begeeft zich de dichter direct in het verhaal en vraagt dat ook van de lezer. Veel ik, veel wij. Geen beschouwing maar ervaring. Of misschien beter: geen beschouwing zonder ervaring. De poëzie nodigt je uit om mee te gaan. Een directe ervaring, en pas in tweede instantie de betekenis van de ervaring. Misschien wel zoals de orthodoxe liturgie ook gezongen en ervaren moet worden, wil er een begrip ervan ontstaan.

En ja, voor liturgische professionals is dit ook gebruikspoëzie die verdieping biedt in de stille week. Zo vangen onderstaande regels de onbestemde ervaring tussen dood en leven op stille zaterdag.

Wij zien ons
van de doodskant van het leven:
dat stempel,
die druk.

Voelen nog niet ons echte oog
al opengaan
dat bergt in één opslaan
die werden en wie worden.

Daar
houdt niet meer de aarde
ons in, met al haar stenen:
zij beeft
want in het uur van onze vrijheid
staan zelfs de graven open –
wie kan er binnen blijven
waar het kind al buiten is?

Dat zijn wij, ter ure
dat we ons te buiten beven.
Met één stoot,
één klank gekeerd –
in vreze doorgekeerd
in onze vrede.

De bundels zijn verschenen bij van Warven. Naar aanleiding van het verschijnen van de recente dichtbundels was Haft in december te gast bij Annemiek Schrijver in De Verwondering.