Rust noch duur. Voor, in en na de veertigdagentijd

Met je ogen dicht vijf minuten lang een rozijntje in je hand waarnemen en ervaren, ken je dat? Of anders doodstil op je rug liggen en twintig minuten de bodyscan doen: begin linksonder bij je grote teen en sta stil bij bijna elk lichaamsdeel tot je bij je hoofd bent en dan weer terug naar rechtsonder. Bijna zeg ik, want je geslachtsdelen doen niet mee. Tenminste niet in de cursus mindfulness die ik enkele jaren geleden volgde. Onderging, bedoel ik.

Als je denkt dat dit een badinerend stukje wordt, dan heb je het mis. Want aan de acht cursusbijeenkomsten deed ik vol overgave mee, daar in die kleine kale slaapkamer in een inspiratieloze buitenwijk van IJsselstein. Maar wat was het moeilijk om vervolgens thuis ook dagelijks de bijbehorende oefeningen te doen en vooral vol te houden. Heel eerlijk gezegd kwam het er vaak niet van. En na de cursus was het snel gedaan met oefenen. Nu ik dit zo optik, moet ik ook denken aan de pianoles die ik ooit als cadeau voor mijn veertigste verjaardag van mijn (inmiddels ex-)vrouw kreeg. Hartstikke leuk om al snel ‘Go down Moses’ en ‘Greensleeves’ te kunnen ‘spelen’, maar de theorie op de linkerpagina van het lesboek sloeg ik altijd over. ‘Heb ik niet nodig’, fluisterde ik mezelf in, de wetenschap onderdrukkend dat het tegendeel het geval was. Dat we naar een andere plaats verhuisden was een dankbaar moment om er mee op te houden. Met mijn fotografiehobby gaat het de laatste tijd best aardig, maar het kan echt veel beter. Een boek achter elkaar uitlezen? Was vroeger appeltje eitje, maar nu soms hangen en wurgen en dat ligt echt niet altijd aan het boek.

Oh, geef mij zo’n muur

Hoe komt dit toch en heb jij deze ervaringen ook? Ik ben in het dagelijkse leven een serieuze man, die toegewijd en efficiënt werkt, thuis de boel op orde heeft, zijn bed regelmatig verschoont, elke dag kookt en de wasmachine draaiend houdt. Maar het lijkt erop dat ik voor hobby’s of andere activiteiten die het leven veraangenamen, rust noch duur heb. Ik bedacht drie verklaringen:

1. Ik ben te streng voor mezelf. In de bus die ik bestuur zit op de achterbank mijn kritische ‘ik’ die niet snel tevreden is over Tom. Ik weet heus nog wel van de mindfulness dat je juist mild voor jezelf moet zijn, maar ja, de aard van het beestje, gemixt met een prestatieve opvoeding he?
2. Ik ben sinds een aantal jaren alleen en hoewel ik dat leven aankan, heb ik last van onrust, het altijd maar met jezelf moeten dealen. Al is leven met een partner ook niet altijd een pretje.
3. De concurrentie van smartphone, laptop en Netflix zorgt voor een gevecht met een rustige hobby die lastig te winnen is. Je wilt geen appje missen en ook geen email, is het niet privé dan wel van je werk. En als er op tv niks is op jouw moment, lonken de series van Netflix. Op dit moment is dat bij mij een dagelijkse portie ‘Homeland’, ik loop niet echt voor, ik weet het.

Kortom: rust noch duur om trage dingen als lezen, fotograferen etc. full-heartedly te doen, laat staan mindful te leven. Verontrustend zo te zeggen. Sinds ik in Utrecht woon wandel ik regelmatig over de Wittevrouwenkade, bij mij in de buurt. En daar hangt het voor mij zo herkenbare gedicht van Adriaan Roland Holst. Hij verwoordt daarin prachtig dat gevoel van rusteloosheid. Hij wil de drang en de creativiteit echter niet intomen (‘was ik maar een wingerd’), maar het wel een bedding van vertrouwen geven (‘had ik maar een muur’). Wauw, als mij dát eens zou geworden, dat ik zo’n muur vind. Dan is eindelijk mijn eigen veertigdagentijd aangebroken.